ایمپلنت چیست ؟
ایمپلنت یا همان ایمپلنتولوژی حاصل آخرین تحقیقات و تکنولوژی های روز دنیا است. قرار دادن ایمپلنت دندان در فک، درمانی نه چندان سخت است که عارضه ای در بر ندارد. ایمپلنت دندانی همان نقش دندان های اصلی را تا پایان عمر برای بیمار ایفا می کند. از بین روش های مختلف جایگزینی ریشه دندان، ایمپلنت دندان جایگزینی کامل محسوب میشوند، چراکه هم ریشه و هم تاج دندان را شامل می شوند.ایمپلنت پین های باریکی هستند که از تیتانیوم خالص سازگار ساخته شده که درون استخوان فک گذاشته می شود.
دندان متحرک، قابل اتصال به این ایمپلنت ها هستند. حدود ۳ تا ۶ ماه زمان لازم برای رشد و ترمیم استخوان اطراف ایمپلنت است.
هنگام انتخاب ایمپلنت میزان استخوان در دسترس، میزان استحکام استخوان و زمان گذاشتن ایمپلنت در نظر گرفته می شود. اگر استخوان کافی برای گذاشتن ایمپلنت در دسترس نباشد می توان در شرایط خاص مقداری استخوان برگرفته از نقاط دیگر پیوند زد.همچنین بر حسب میزان سختی استخوان انواع پیچ دار و بدون پیچ ایمپلنت انتخاب می شود. ایمپلنت می تواند بلافاصله پس از از دست رفتن دندان و کشیدن آن یا پس از زمان طولانی ترمیم، جایگزین شود. شکل ایمپلنت مانند ریشه دندان طبیعی است. پس از از دست رفتن دندان در صورت عدم جایگزینی سریع با ایمپلنت امکان تحلیل استخوان و کاهش توانایی جویدن و کج شدن دندانهای کناری است. اگر گذاشتن با تاخیر ایمپلنت پیشنهاد می شود ایمپلنت های کوچکتر و استوانه ای به دلیل در دسترس بودن استخوان کمتر استفاده می شود.
مکان گذاشتن ایمپلنت و نوع سیستم مناسب تنها بوسیله معاینه ای که دندانپزشک انجام میدهد با در نظر گرفتن سایر شرایط قابل بیان است. میزان حجم و دانسیته استخوان فک، تعداد و موقعیت و استحکام دندانهای طبیعی فرد، شرایط لثه، شرایط و تعداد دندانهای فک مقابل از عوامل مهم حین معاینه است.
در چه مواردی از ایمپلنت استفاده می شود
- فاصله بین دندانهای جلو در اثر از دست رفتن یک دندان بطوری که دندانهای مجاور آن طبیعی باشند.
- از دست رفتن دندان می تواند به دلیل پوسیدگی، بیماری لثه و یا تصادفات باشد. اگر دندان در منطقه زیبایی باشد علاوه بر زیبایی سلامتی دندان نیز متاثر می شود. فاصله طولانی بی دندانی باعث رویش دندانهای فک مقابل به این فاصله و جابجایی دندانهای بالا و پایین و از دست رفتن اکلوژن مناسب می شود. عمل جویدن نیز متاثر شده و مفاصل فک پایین در طولانی مدت دردناک می شود.
درمان
* بریج سه واحدی که مستلزم قربانی کردن دو دندان سالم مجاور است.
* بریجی که به دندانهای مجاور چسبیده ولی عمر آن محدود است.(Maryland Bridge)
* بریج تنها تاج دندان را جایگزین می کند ولی ریشه را جایگزین نمی کند و نیروهای جویدن به استخوان زیرین منتقل نمی شود و در طول زمان حجم و ارتفاع استخوان کاهش می یابد .
ایمپلنت درمان بهتری است چون هم دندانهای کناری تراش نمی خورند و هم بطور کامل ساختار دندان حفظ می شود و نیروهای جویدن به استخوان منتقل می شود و حجم استخوان بدون تغییر می ماند.
۱- فاصله زیاد بین دندان ها در اثر از دست رفتن یک یا بیش از یک دندان بطوری که دندانهای مجاور آن طبیعی باشند.
فاصله بیشتربین دندانها همان اثرات ازدست رفتن یک دندان را بصورت شدیدتر نشان می دهند. عدم زیبایی، مشکلات پخش نیروی جویدن ، درد در مفاصل فک پایین و مشکلات تکلمی از موارد مورد شکایت بیماران می باشد.
درمان
* بریج های چند واحـدی ( با تراش دندان های پایه کناری ) :که تعـداد دندان های پایـه باید متنـاسب با طول بی دندانی باشد.
* پارسیل متحرک: که مشکلات تکلمی، جویدن و اجتماعی ایجاد می کند.
* بریج ها یا روکشهای ساپرت شونده: با ایمپلنت به تنهایی یا در ترکیب با دندان طبیعی.
۲-زمانی که یک یا بیش از یک دندان از انتهای هر قوس دندانی از دست رفته باشد و تنها یک سمت، دندان طبیعی باشد.
از دست دادن دندانهای قوی در عقب قوس دندانی که وظیفه جویدن و آماده کردن غذا برای هضم دارند باعث آسیب به حرکات جویدن می شود. دندانهای باقیمانده به سمت فضای خالی حرکت می کنند و تماس بین دندانها از دست می رود. همچنین دندانهای قوس مقابل نیز به طرف فضا حرکت می کنند و مشکلات مفاصل فک پایین نیز رخ می دهد.
درمان
درمان فکهای انتهای آزاد سخت می باشد چون تنها در یک سمت دندان وجود دارد.
* پارسیل متحرک فک بالا یا پایین: پارسیل ممکن است به عنوان جسم خارجی احساس ناخوشایندی ایجاد و مشکلات تکلمی و جویدن ایجاد نماید.
* ایمپلنت به عنوان دندان پایه دوم بریج:در حالیکه پایه اول دندان طبیعی است، یا اینکه بریج کلا بوسیله ایمپلنت در هر دو طرف حمایت شود.
۳-زمانی که کلیه دندانهای یک یا هر دو فک از دست رفته باشد.
بی دندانی کامل فک بالا و پایین با هم یا به تنهایی منجر به مشکلات بسیار زیادی می شود. جویدن و صحبت کردن از مشکلات اصلی بیماران بی دندان می باشد. از آنجا که دندان ها که عامل ساپرت عضـلات صورت هستند دیگر وجود ندارد، بیمار حالت صورت مسنی خواهد داشت.
درمان
* پروتز کامل متحرک: با وجودی که اکثر بیماران مشکلی از لحاظ گیر پروتز در فک بالا به دلیل نیروی مکشی در کام ندارند ولی مشکلات تکلمی و جویدن همچنان باقی است. عدم گیر یا ثبات پروتز فک پایین مشکل اساسی بیماران بی دندان می باشد و با گذشت زمان و تحلیل بیشتر استخوان بدتر هم می شود که تا حدودی با ریلاین پروتز و گذاشتن آستر تا مدتی برطرف می شود. ریلاین کردن متعدد منجر به لق شدن شدید پروتز و سخت تر شدن صحبت کردن و جویدن می شود.
* ایمپلنت بعنوان ثبات دهنده پروتز کامل: برای مثال میله ای که به دو یا چهار ایمپلنت وصل است و باعث گیر مناسب پروتز می شود حتی شش یا هشت ایمپلنت می تواند بعنوان پایه های پروتز ثابت شود.
امروزه می توان حجم کم استخوان را طی عمل بازسازی در شرایط خاص برای پذیرش ایمپلنت آماده ساخت.
- بیماری های انعقادی خونی، متابولیک، مخاطی و استخوانی، فاصله کم بین دندان، یا موقعیت نامناسب دندانهای فک بالا و پایین از عوامل محدود کننده در گذاشتن ایمپلنت می باشد.
- کلیه افراد بالغی که دوران رشد را به پایان رسانیده اند، می توانند ایمپلنت بگذارند.
- افراد سیگاری حداقل تا ماههای اولیه پس از گذاشتن ایمپلنت باید سیگار را ترک کنند.
- ایمپلنت مانند دندان طبیعی نیاز به رعایت بهداشت و مراقبت دارد.
اولین چیزی که بیمار نیازمند به ایمپلنت به ذهنش متبادر میشود این است که کدامیک از انواع ایمپلنت بهتر است و گاها مبهوت از انواع ایمپلنت های دندانی موجود در بازار ( انواع ایمپلنت کره ای، آمریکایی ، ایمپلنتیوم ، ایمپلنت سوئیسی ، ایمپلنت sic و … ) درمان خود را به تعویق می اندازد. غافل از اینکه غالب ایمپلنت ها خوبند به شرط آنکه توسط دندانپزشکی که کار را میداند انجام پذیرد. مهارت دندانپزشک در درمان ایمپلنت امری بس مهم و ضروری است.
با شناخت کافی از انواع ایمپلنت دندان و روش های انجام آنها در فک بالا و پایین گزینه ی مناسب را می توان انتخاب کرد. داشتن آگاهی قبل از انجام هرگونه روش درمانی اهمیت خاصی در رضایت و موفقیت درمان خواهد داشت.
ایمپلنتهای دندان بر اساس شکل، موقعیت یا روش مورد استفاده برای جایگذاری (یک مرحله ای یا دو مرحله ای) دسته بندی میشوند.
ایمپلنتهای ساب پریواستیل
ایمپلنتهای ساب پریواستیل (Subperiosteal Implants) معمولا برای عملهای یک مرحله ای استفاده میشوند. این ایمپلنت داخل بافت لثه در روی استخوان فک قرار داده میشود. پُست از لثه بیرون میزند تا ترمیم (تاج یا اباتمنت) را نگه دارد. مزیت اصلی این نوع ایمپلنت این است که میتواند دندان مصنوعی را برای افرادی که ارتفاع استخوانی کافی ندارند، محکم نگه دارد.
ایمپلنتهای اندواستیل
این ایمپلنتهای دندانی برای عملهای دو مرحله ای، متداول هستند. این ایمپلنت را به روش جراحی مستقیما داخل استخوان فک قرار میدهند و جایگزین بریج یا دندان مصنوعی متحرک هستند. همان طور که در شکل بالا دیده میشود، این ایمپلنتها چند نوع دارند از جمله پیچی / رزوه دار، استوانه ای / صاف و تیغه دار.
ایمپلنتهای تک مرحله ای
این روش شامل ایمپلنت یک قطعه ای بلندتر است که پس از جایگذاری در داخل استخوان فک، از لثه بیرون میزند بنابراین پس از سپری شدن دوره التیام، اباتمنت و تاج را میتوان بدون جراحی دیگری برای باز کردن روی ایمپلنت، جایگذاری کرد.
گزینه دیگر این است که یک ایمپلنت دو قطعه ای مانند آن چه در عمل دو مرحله ای استفاده میشد، جایگذاری شود. ایمپلنت و اباتمنت بلافاصله در طول جراحی اولیه، متصل میشوند. اشکال این روش این است که ایمپلنت در مقابل نیروهای داخلی آسیب پذیر بوده و احتیاط بسیار زیادی باید انجام داد تا مطمئن شد اخلالی در فرایند جوش خوردن ایجاد نمیشود. تحقیقات نشان داده اند که هم روش تک مرحله ای و هم دو مرحله ای، میزان موفقیت مشابهی دارند. از دندانپزشک را جراح خود بپرسید کدام رویکرد را برای شما استفاده میکند و فواید و معایب آن چیست.
اجزا انواع ایمپلنت دندان دارای سه قطعه است .
ایمپلنت دندان بر خلاف دندان های مصنوعی که می توانند برداشته یا گذاشته شوند و متحرک باشند ، دائمی هستند. استفاده از پیچ تیتانیومی در استقرار ایمپلنت ها دوام بیشتری را در مقایسه با گزینه های انتخابی دیگر ارایه می دهد.
اجزای انواع ایمپلنت دندان شامل:
پیچ تیتانیوم (به نام ایمپلنت) که به عنوان ریشه اصلی، در استخوان فک جاسازی و تعبیه می گردد .
تاج سرامیکی (به جای دندان در دهان)
یک اتصال دهنده که دو قطعه را پیوند می دهد (به نام اباتمنت)
انواع ایمپلنت دندان بر اساس روش کاشت به دو نوع ایمپلنت فرورونده، ایمپلنت برسازی درون کاشت دندانی و ایمپلنت دارای چارچوب راموس تقسیم بندی می شود.
ایمپلنت فرورونده
این روش یکی از رایج ترین انواع ایمپلنت دندان است که در آن کاشت به صورت یک پیچ یا استوانه در استخوان های فک قرار می گیرد و دارای پهنا و طول متفاوت می باشد. روی هر کاشت دندان می توان یک یا چند دندان را سوار کرد.
ایمپلنت برسازی درون کاشت دندانی
این نیز یکی از انواع ایمپلنت های دندان می باشد که از قالبی فلزی ساخته شده است و به استخوان فک چسبیده و در زیر لثه قرار می گیرد تا بتواند دندان ساخته شده را نگه دارد. این نوع ایمپلنت برای بیمارانی استفاده می شود که نمی توانند از دندان های مصنوعی معمول استفاده کنند و یا بیمارانی که مشکل حداقل ارتفاع استخوان دارند.
ایمپلنت دارای چهارچوب راموس
ایمپلنت دارای چارچوب راموس را در صورتی می توان استفاده نمود که استخوان فک پایین برای استفاده از ایمپلنت دندان ریشه ای شکل بسیار نازک باشد. این مدل دارای چارچوب راموس در گوشه عقب استخوان فک در دهان (یعنی نزدیک دندان های عقل) و نزدیک چانه قرار می گیرد. هنگامی که در محل مناسب قرار گرفت و بافت اطراف آن ترمیم شد، یک میله فلزی نازک در اطراف بالای لثه قابل رویت خواهد بود. دندان های مصنوعی در ادامه به صورتی ساخته می شوند که متناسب با این میله باشند. این نوع همچنین می توانند فک ضعیف را تثبیت کرده و از ایجاد شکستگی در آن جلوگیری نمایند.
ایمپلنتهای دندانی بر اساس نوع یا شکل سرشان نیز دسته بندی میشوند.
متصل کننده شش ضلعی داخلی
این متصل کننده ها شکل شش ضعلی (هگزاگونال) دارند و به صورت سوراخی در سر ایمپلنت هستند که دندانپزشک اباتمنت یا ترمیم را در آن پیچ میکند.
متصل کننده شش ضلعی خارجی
این متصل کننده شش ضلعی شکل، در راس سر ایمپلنت قرار میگیرد.
متصل کننده هشت ضلعی داخلی
این متصل کننده هشت ضعلی شکل (اکتاگونال) به شکل سوراخی در سر ایمپلنت دندانی است که دندانپزشک اباتمنت یا ترمیم را در آن پیچ میکند.
امروزه ثابت شده است ایمپلنتهای دندانی همانند دندانهای طبیعی در حفظ طراوت، زیبایی و جوانی صورت نقش بسیار موثر و حائز اهمیتی دارند چرا که عامل اصلی پیری زودهنگام صورت، از دست رفتن دندانهاست و جایگزین کردن آنها توسط ایمپلنتهای دندانی مانع از این اتفاق میشود. شاید این سؤال در ذهن شما باشد که ایمپلنتهای دندانی یا دندانها چگونه باعث حفظ زیبایی صورت و مانع از پیری آن میشوند؟ در جواب باید گفت ساختار اصلی و ظاهرکلی صورت به واسطه ۲ عامل مهم حفظ و نگهداری میشود:
- استخوانهای ناحیه سر و صورت
- بافت نرم این ناحیه ( ماهیچه های صورت و پوست)
در صورت تحلیل رفتن هر یک از این دو (استخوان و بافت نرم ) صورت ما دچار دفرمیتی و آتروفی (کوچک شدن صورت و بدشکلی آن و همچنین از بین رفتن تناسب اندازههای عمودی و افقی صورت) میشود. برای اینکه تصور بهتری از حالت دفرمیتی و آتروفی داشته باشید بهتر است یاد صورت مادربزرگها و پدربزرگها بیفتید که بعد از استفاده طولانی مدت از دندان مصنوعی حالت دیگری به خود میگیرد. شاید تصور ما این باشد که این یک روند طبیعی است در صورتیکه چنین نیست.
بعضی از مردم به اشتباه بر این باورند که دندان مصنوعی با ایمپلنت تفاوت چندانی ندارد. در حالی که دندان مصنوعی از جنس فلز است و روکش آن با مواد پلاستیکی می‌باشد. دندان مصنوعی بیشتر برای درمان دندان از بین رفته ناشی از شکستگی یا پوسیدگی استفاده میشود و ممکن است با افزایش سن و تغییر ساختار لثه دچار تغییراتی شود. ازطرفی ایمپلنت از جنس فلز تیتانیوم است که دارای طول عمر بالایی می‌باشد و ذاتا با سیستم ایمنی بدن انسان سازگار است و دچار حساسیت نمیشود و باید توسط دندانپزشک کار گذاشته شود. ایمپلنت با استخوان فک کاملا جوش می‌خورد، ثابت می‌ماند و دچار تغییرات نمیشود.
در عین گران بودن درمان ، مزایا یی همچون راحتی، مقاومت بالا، کاربردی بودن، بازگرداندن توانایی جویدن طبیعی و زیبایی فوق العاده ، باعث میشود تا رضایت خاطر بیماران نسبت به بریجهای ثابت یا پرتز متحرک بیشتر شود. در صورت رعایت کامل بهداشت، این دندان ها دائمی (Lifetime) خواهند بود.
* با درمان ایمپلنت، دندانهای دیگر قربانی جایگزینی دندان از دست رفته نمیشوند.
*پایه ایمپلنت مانند ریشه دندان داخل استخوان قرار گرفته و استخوان فک به دلیل ساپورت توسط ایمپلنت تحلیل * * نمیرود. بنابراین فرم صورت، کمتر دستخوش تغییرات ناشی از از دست دادن دندان میشود.
*به طور معمول طول عمر ایمپلنت دندان از سایر درمانهای جایگزین طولانی تر است و در صورت از دست رفتن ایمپلنت، امکان جایگزینی مجدد وجود دارد.
مراحل ایمپلنت دندان مانند هر درمان جراحی دیگر با ایجاد بی حسی موضعی در ناحیه مورد نظر آغاز شده در نتیجه بیمار در حین جراحی هیچگونه درد ایمپلنت دندان را حس نخواهد کرد. سپس با توجه به طرح درمان انتخابی و ضمانت استخوان، ایمپلنت در استخوان فک قرار می گیرد و برای اینکه ایمپلنت با استخوان پیوند خوبی برقرار کند به مدت ۱۲ تا ۲۴ هفته زمان لازم دارد.مراحل کاشت ایمپلنت دندان
پس از طی دوره پیوند استخوان (اسئواینتگریشن) ایمپلنت های پایه و بستری مقاوم را برای طرح درمان انتخابی فراهم می آورند. برای راحتی بیمار تا ساخته شدن پروتز اصلی، بر روی ایمپلنت پروتز موقت طراحی می شود تا عمل تکلم و جویدن به طور موقت انجام گردد.
قالبگیری از ایمپلنت جزء موارد حساس و دقیق در ساخت پروتز ایمپلنت می باشد و بیمار می بایست کلیه دستورات دندانپزشک معالج را با دقت اجرا نماید.
هر چند ایمپلنت دارای مزایا و فواید زیادی دارد اما همه افراد نمی‌توانند ایمپلنت را انجام دهند که از جمله آنها میتوان به افراد سیگاری و الکلی، کسانی که سیستم ایمنی بدنشان ضعیف است، افرادی که مشکل دندان قروچه دارند؛ چرا که به دندان‌هایشان فشار زیادی وارد می‌کنند، خانم‌های باردار و کودکان که هنوز استخوان فک‌شان رشد خود را کامل نکرده است اشاره کرد.
نکاتی مفید برای بالا بردن میزان موفقیت درمان
– پس از کاشت ایمپلنت به مدت ۱ روز از مسواک زدن در اطراف ناحیه عمل خودداری کنید.
– شستن دهان تا ۸ ساعت بعد از عمل جراحی توصیه نمی شود.
– بهتر است روز بعد از عمل جراحی، از دهان شویه استفاده شود. بهترین محلول برای شستشوی دهان کلرهگزیدین روزی ۳ مرتبه باشد.
– نوشیدن پس از جراحی به راحتی امکان پذیر است ولی در مورد خوردن، باید دقت داشته باشید که بی حسی اثر خود را از دست داده باشد.
– ایمپلنت های دندانی نیز همانند دندان طبیعی به مراقبت نیاز دارند. زیرا پلاکت های میکروبی باعث عفونت لثه می شوند. بنابراین، توصیه می شود از برس های بین دندانی، نخ دندان، مسواک و ترجیحا خمیردندان های مخصوص ایمپلنت استفاده گردد.
– افرادی که از ایمپلنت استفاده می کنند باید از کشیدن سیگار، خوردن قهوه و نوشیدن چای در سه روز اول پرهیز کنند.
– به طور کلی استفاده از سیگار، مواد مخدر و مشروبات الکلی موفقیت کاشت ایمپلنت را کاهش می دهند.
ایمپلنت در بارداری سوالی است که بسیاری از زنان باردار ذهنشان درگیر آن است که آیا انجام ایمپلنت دندان در دوران بارداری برای آنها بی‌خطر است یا نه. اگرچه جراحی ایمپلنت دندان در کل، روشی بسیار ایمن می‌باشد، اما تقریباً همه‌ی دندان‌پزشکان به زنان باردار توصیه می‌کنند که انجام هرگونه روش دندانپزشکی انتخابی و تقریباً غیرضروری مثل کاشت دندان را تا بعد از وضع حملشان موکول کنند.
متخصصین دندانپزشکی به زنان باردار توصیه می‌کنند که مراقبتهای روزانه برای بهداشت دهان و دندان را رعایت کنند که شامل روش‌های تمیز کردن دندانها و معاینات منظم میشود. روش‌هایی مانند کاشت دندان که نیاز فوری به انجام آنها نیست و دلخواه هستند، می‌توانند بعد از سه ماهه‌ی اول بارداری انجام شوند. اگرچه، اکثر جراحان دندانپزشکی ترجیح میدهند تا وقتی‌که بیمار باردار است از انجام آنها خودداری کنند. بعد از سه ماهه‌ی اول در بارداری، امکان انجام درمانهای دندانپزشکی معمول مثل پر کردن دندان، روکش دندان و عصب‌کشی وجود خواهد داشت.
دلیل منع استفاده از ایمپلنت در دوران بارداری
یکی از دلایل اصلی برای منع استفاده از ایمپلنت در زنان باردار این است که کودک در حال رشد تقاضای زیادی را بر بدن مادر تحمیل میکند. بطور خاص، در صورتی که مادر به اندازه کافی کلسیم مصرف نکند، کودکان برای رشد خود کلسیم را از استخوانهای مادر دریافت خواهند کرد. زوجی که با اثر منفی نوسان هورمون‌ها مشکل دارند می‌توانند مشکل سلامت دهان و دندان داشته باشند و در این صورت جوش خوردن ایمپلنت در استخوان فک بصورت مناسب در دهان زن باردار بسیار چالش برانگیز می‌باشد.